Phương thức thanh toán quốc tế nào an toàn nhất cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu ?

Trong thương mại quốc tế, rủi ro về thanh toán luôn là mối lo lớn đối với cả người bán và người mua. Việc lựa chọn phương thức thanh toán phù hợp không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro mà còn bảo đảm dòng tiền, uy tín và hiệu quả kinh doanh. Dưới đây là phân tích các phương thức thanh toán quốc tế phổ biến, ưu – nhược điểm và giải pháp giúp doanh nghiệp hạn chế rủi ro trong thanh toán quốc tế.

Các phương thức thanh toán quốc tế phổ biến hiện nay

Hiện nay khi giao dịch hàng hoá quốc tế, các doanh nghiệp xuất nhập khẩu chủ yếu sử dụng bốn phương thức thanh toán quốc tế phổ biến như sau:

Phương thức Chuyển tiền quốc tế (Telegraphic Transfer – T/T)

Đây là phương thức thanh toán quốc tế khá phổ biến và đơn giản, trong đó người mua yêu cầu ngân hàng chuyển tiền trực tiếp cho người bán thông qua hệ thống SWIFT hoặc các kênh chuyển tiền quốc tế tương đương.

Các bên có thể linh hoạt thỏa thuận hình thức trả trước, trả sau hoặc chia nhỏ từng đợt, tùy vào mức độ tin cậy trong hợp tác.

Phương thức Tín dụng chứng từ (Letter of Credit – L/C)

L/C là phương thức thanh toán được đánh giá là an toàn nhất trong thương mại quốc tế. Theo đó, ngân hàng của người mua cam kết thanh toán cho người bán nếu người bán xuất trình được bộ chứng từ phù hợp với các điều khoản quy định trong thư tín dụng (L/C).

Bên cạnh L/C thông thường, còn có L/C dự phòng (Standby L/C) – đóng vai trò như một cam kết bảo lãnh thanh toán nếu bên mua vi phạm nghĩa vụ hợp đồng.

Phương thức Nhờ thu chứng từ (Documentary Collection – D/P, D/A)

Với phương thức thanh toán này, người bán ủy quyền cho ngân hàng thu tiền hộ thông qua bộ chứng từ xuất khẩu. Ngân hàng sẽ chỉ giao chứng từ cho người mua khi họ thanh toán (D/P) hoặc cam kết trả tiền trong thời hạn nhất định (D/A).

Phương thức Thanh toán CAD (Cash Against Documents)

CAD là phương thức mà ngân hàng đóng vai trò giữ bộ chứng từ hàng hóa, chỉ giao cho người mua khi đã nhận được đủ tiền thanh toán.

CAD được xem là phương án dung hòa giữa L/C và nhờ thu, thích hợp khi hai bên có mức độ tin tưởng tương đối và muốn tiết kiệm chi phí so với L/C.

Vậy giữa các hình thức như T/T, L/C, D/P, D/A và CAD – phương thức thanh toán quốc tế nào an toàn nhất cho doanh nghiệp xuất khẩu?

>>> Xem nhanh: Tình huống T/T và L/C phương thức thanh toán nào an toàn hơn?

Ưu điểm và nhược điểm của các phương thức thanh toán quốc tế phổ biến hiện nay

Trên thực tế, trong giao dịch quốc tế mỗi phương thức thanh toán đều có ưu - nhược điểm riêng và chỉ phù hợp cho từng đơn hàng cũng như từng khách hàng khác nhau, dưới đây là phân tích cụ thể ưu – nhược điểm của các phương thức thanh toán quốc tế phổ biến hiện nay:

Phương thức Chuyển tiền quốc tế (Telegraphic Transfer – T/T)

- Ưu điểm: Nhanh chóng, dễ thực hiện, chi phí thấp.

- Nhược điểm: Mức độ an toàn phụ thuộc hoàn toàn vào thỏa thuận giữa hai bên. Nếu người bán giao hàng trước, họ có thể bị mất tiền, nếu người mua thanh toán trước, họ có thể không nhận được hàng đúng như cam kết.

Phương thức T/T phù hợp cho giao dịch giá trị nhỏ hoặc đối tác đã tin cậy lẫn nhau.

Phương thức Tín dụng chứng từ (Letter of Credit – L/C)

- Ưu điểm: Giảm rủi ro cho cả hai bên. Người bán được đảm bảo nhận tiền nếu chứng từ đúng, người mua chỉ bị trừ tiền khi hàng đã được giao theo đúng điều kiện hợp đồng.
- Nhược điểm: Thủ tục phức tạp, chi phí cao, và nếu chứng từ có sai sót nhỏ cũng có thể bị từ chối thanh toán. Ngoài ra, vẫn tồn tại rủi ro nếu ngân hàng phát hành L/C không uy tín hoặc quốc gia người mua gặp biến động chính trị, tài chính.

Vì vậy,phương thức L/C phù hợp cho giao dịch lớn, đối tác mới hoặc khi hai bên chưa có độ tin cậy cao.

Phương thức Nhờ thu chứng từ (Documentary Collection – D/P, D/A)

- Ưu điểm: Quy trình đơn giản, tiết kiệm chi phí hơn L/C, ngân hàng vẫn có vai trò trung gian kiểm soát chứng từ.
- Nhược điểm: Ngân hàng không cam kết thanh toán; nếu người mua từ chối nhận hàng hoặc không trả tiền, người bán phải tự xử lý hàng hóa đã gửi đi.

Phương thức thanh toán này phù hợp khi hai bên đã có quan hệ hợp tác trước đó và độ tin cậy ở mức trung bình.

Phương thức Thanh toán CAD (Cash Against Documents)

- Ưu điểm: Bảo vệ người bán, vì chỉ khi người mua thanh toán, ngân hàng mới giao chứng từ để họ lấy hàng.
- Nhược điểm: Có thể gây chậm trễ, và nếu người mua không thanh toán, hàng có thể bị “kẹt” ở cảng.

Phương thức thanh toán CAD là giải pháp trung gian giữa L/C và nhờ thu, phù hợp với các giao dịch vừa phải.

Giải pháp giúp doanh nghiệp hạn chế rủi ro trong thanh toán quốc tế

Trong hoạt động xuất nhập khẩu, không có phương thức thanh toán nào đảm bảo an toàn tuyệt đối. Tuy nhiên, doanh nghiệp xuất nhập khẩu có thể giảm thiểu rủi ro đáng kể nếu chủ động áp dụng những biện pháp sau:

- Soạn thảo chứng từ và điều khoản thanh toán chặt chẽ: đối với thanh toán bằng L/C, doanh nghiệp cần thương lượng kỹ ngay từ đầu về các yêu cầu trong thư tín dụng như loại vận đơn, giấy chứng nhận xuất xứ, bảo hiểm, thời hạn xuất trình chứng từ… Việc quy định rõ ràng, hợp lý sẽ giúp hạn chế tình trạng bị ngân hàng từ chối thanh toán vì lỗi chứng từ.

- Kiểm tra uy tín và năng lực của đối tác: trước khi ký kết hợp đồng, đặc biệt với khách hàng mới, doanh nghiệp nên tìm hiểu kỹ về tình hình tài chính, lịch sử thanh toán và tham khảo các đối tác từng giao dịch với họ. Một bước xác minh nhỏ ban đầu có thể giúp tránh thiệt hại lớn về sau.

- Yêu cầu đặt cọc một phần giá trị đơn hàng: thỏa thuận cho người mua thanh toán trước 20–30% giúp người bán có thêm sự đảm bảo về cam kết, đồng thời thể hiện thiện chí hợp tác của khách hàng.

- Sử dụng bảo hiểm tín dụng xuất khẩu: các công ty bảo hiểm hoặc tổ chức tín dụng có thể đứng ra bảo lãnh, giúp người bán được bồi thường nếu người mua mất khả năng thanh toán. Đây là công cụ hữu ích, đặc biệt khi làm việc với đối tác mới hoặc ở thị trường xa.

- Kết hợp bảo lãnh ngân hàng hoặc Standby L/C: với các hợp đồng giá trị lớn, doanh nghiệp nên yêu cầu thêm bảo lãnh thanh toán hoặc thư tín dụng dự phòng để tăng mức độ an toàn cho giao dịch.

- Chọn ngân hàng có kinh nghiệm trong thanh toán quốc tế: ngân hàng uy tín không chỉ giúp kiểm tra, phát hiện sai sót trong chứng từ mà còn tư vấn cách thiết kế điều khoản L/C phù hợp, hạn chế rủi ro phát sinh.

- Quy định rõ điều khoản trong hợp đồng: các điều khoản về giao hàng, kiểm tra chất lượng, phương thức thanh toán và giải quyết tranh chấp (trọng tài hoặc tòa án) cần được ghi cụ thể. Doanh nghiệp cũng nên giữ quyền nắm chứng từ cho đến khi nhận đủ tiền theo thỏa thuận.

>>> Xem thêm: Hàng hoá xuất khẩu sang Nhật Bản nên xin C/O form nào?

Kết luận

Việc lựa chọn phương thức thanh toán quốc tế không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp mà còn tạo nền tảng cho hợp tác thương mại bền vững .Điều quan trọng là doanh nghiệp xuất nhập khẩu phải đánh giá mức độ tin cậy của đối tác, thiết lập điều khoản hợp đồng rõ ràng, và kết hợp thêm các biện pháp bảo đảm như đặt cọc, bảo lãnh hoặc bảo hiểm tín dụng để tối ưu an toàn.

Công ty TNHH TM DV GOODPRICE VIỆT NAM

Email: [email protected]

Facebook: Goodprice Việt Nam

Phone: 0906368199 / 0916112833

Hotline: 1900636299